Daniel Zhang từ kiểm toán viên đến chủ tịch Tập đoàn Alibaba
Vào kỷ niệm 20 thành lập tập đoàn Alibaba, tỷ phú Jack Ma đã nghỉ hưu và nhường vị trí cho nhân vật tài hoa không kém ông – CEO Daniel Zhang. Daniel Zhang chính thức tiếp quản vị trí chủ tịch Tập đoàn Alibaba, sau hơn 4 năm làm việc ở cương vị CEO. Ông được đích thân Jack Ma – người sáng lập nên một trong những “gã khổng lồ” thương mại điện tử lớn nhất Trung Quốc – “chọn mặt gửi vàng” để trở thành người kế nhiệm sau khi vị tỷ phú này tuyên bố nghỉ hưu vào năm ngoái. Hãy cùng eSmart khám phá 11 triết lý lãnh đạo đã giúp Daniel Zhang từ kiểm toán viên đến vị trí chủ tịch Tập đoàn Alibaba.
8
Daniel Zhang và con đường lên đỉnh Alibaba
u
11 Triết lý lãnh đạo đã cùng Daniel Zhang trên con đường lên đỉnh Alibaba
Ông Zhang có bằng cử nhân về tài chính từ trường Đại học Kinh tế Tài chính Thượng Hải. Trước khi gia nhập Alibaba Group, ông Zhang là Giám đốc tài chính của Shanda Interactive Entertainment Limited, một công ty phát triển trò chơi trực tuyến khi đó đang niêm yết tại NASDAQ. Trước đó, ông là một quản lý cấp cao tại Ban Kiểm toán và Tư vấn Doanh nghiệp của PricewaterhouseCoopers tại Thượng Hải.
Ông Daniel Zhang gia nhập Alibaba Group năm 2007 với vị trí Giám đốc tài chính của trang mạng mua bán trực tuyến Taobao Marketplace vào tháng 8/2007. Đến năm 2008, ông được bổ nhiệm Giám đốc vận hành của Taobao Marketplace và Tổng giám đốc Taobao Mall. Năm 2011, Zhang lên chức Chủ tịch của Tmall.com khi trang này được tách thành một doanh nghiệp con độc lập. Với sự lãnh đạo của ông Zhang, Taobao Mall nhanh chóng trở thành một trong những nhánh hoạt động quan trọng nhất của Alibaba Group. Zhang chính là người tổ chức thành công lễ hội mua sắm Lễ Độc thân 11/11 của Alibaba và dẫn dắt lễ mua sắm này thành sự kiện mua sắm trực tuyến lớn nhất thế giới, vượt mặt ngày mua sắm Black Friday nổi tiếng.
Ông nhận chức Tổng Giám đốc (CEO) vào tháng 5/2015. Theo thông tin từ tập đoàn, Zhang cũng là người định hướng Alibaba đầu tư vào Alibaba Health, Haier, In+me Retail và Singapore Post. Zhang cũng là thành viên hội đồng quản trị của nhiều công ty lớn, trong đó có Weibo, công ty được gọi là “Facebook của Trung Quốc”.
u
Trước khi trở thành chủ tịch, Vị CEO tài ba này chính là cánh tay phải của Jack Ma
Trong lá thư gửi các cổ đông, Jack Ma viết rằng kể từ khi Zhang được bổ nhiệm làm CEO, Alibaba đã chứng kiến tăng trưởng bền vững trong 13 quý liên tiếp. Jack Ma khen ngợi người sắp kế nhiệm mình là có “năng lực phân tích vô song”, đón nhận trách nhiệm với niềm đam mê và có can đảm đổi mới, thử nghiệm mô hình kinh doanh sáng tạo.
Tiểu Dao Tử, biệt danh mà Daniel Zhang lựa chọn cho mình khi gia nhập Alibaba theo truyền thống công ty, đã giúp Tmall phát triển như vũ bão và giờ là cơ hội để ông chèo lái con thuyền trị giá 420 tỷ USD đi sang chương mới, một chương không có Jack Ma.
Trước khi trở thành chủ tịch, Vị CEO tài ba này chính là cánh tay phải của Jack Ma
Thời điểm Daniel Zhang được bổ nhiệm chức vụ CEO của Alibaba năm 2015, các nhà đầu tư của Alibaba cùng giới phân tích đã hết sức tán thành. Bà Alicia Yap, nhà phân tích của Barclays đã chia sẻ với CNBC rằng: “Chúng tôi rất lạc quan về sự thay đổi vị trí CEO của Alibaba và tin rằng ông Zhang, người đã gắn bó với Alibaba từ năm 2007 và là người tiên phong phát triển Tmall cùng sự kiện 11/11 sẽ có kinh nghiệm dày dạn cùng khả năng lãnh đạo đã được chứng kinh để dẫn dắt Alibaba có được hệ sinh thái tốt hơn nữa”.
Joseph Tai, Phó chủ tịch kiêm Giám đốc tài chính Alibaba, cho biết đã làm việc cùng ông Daniel Zhang từ năm 2007. Ông thừa nhận không thể theo kịp về trí tuệ và năng lượng của Zhang song chính sự thấu đáo và khiêm nhường mới là đức tính nổi bật nhất. Dành 11 năm để cống hiến cho Alibaba, Daniel Zhang có được sự tin tưởng rất lớn từ Jack Ma. Nếu Jack Ma vừa là bộ não, vừa là gương mặt của Alibaba thì Daniel Zhang là “nhà kiến tạo” tài ba mà Jack Ma rất tin dùng.
Trong thông báo bổ nhiệm năm 2015, Jack Ma cũng khẳng định Daniel Zhang là lãnh đạo doanh nghiệp tài năng với hiệu quả làm việc mạnh mẽ. “Không còn ai tốt hơn để dẫn dắt tập đoàn Alibaba trong bối cảnh chúng ta đang bước sang trang mới dựa trên nền tảng vững vàng mà Jonathan Lu (cựu CEO của Alibaba) hỗ trợ tạo dựng”, Jack Ma nói về cuộc chuyển giao.
Việc bổ nhiệm Daniel Zhang cũng nằm trong chiến lược trẻ hóa bộ máy lãnh đạo Alibaba mà Jack Ma đề ra. Ông Zhang sinh năm 1972 trong khi CEO cũ, ông Johnathan Lu sinh năm 1969. “Sự chuyển giao này sẽ đánh dấu tương lai nơi những con người thế hệ 7X sẽ nắm vai trò cầm quân tại Alibaba!”, Jack Ma viết trong lá thư. Có thể thấy sau thời gian dài tìm kiếm, Jack Ma đã tìm ra người xứng tầm để giao phó Alibaba, thành quả cả đời xây dựng của ông.
y
11 triết lý lãnh đạo của người kế nhiệm Zack Ma – Daniel Zhang
y
Người Quản lý không phải là người lãnh đạo
Daniel Zhang từng khẳng định: “Tôi phân biệt rõ ràng giữa nhà quản lý và người lãnh đạo”. Ông chỉ ra rằng một nhà quản lý sẽ điều hành kinh doanh và nhận lại những kết quả mong đợi những thước đo năng lực then chốt. Tuy nhiên, sứ mệnh của người lãnh đạo là dẫn dắt đội ngũ của mình, chứ không phải chỉ quan tâm đến kết quả.
Người Quản lý không phải là người lãnh đạo
“Một người lãnh đạo phải kiến tạo được tương lai. Thứ chúng ta muốn ở Alibaba chính là những người lãnh đạo. Công ty sẽ không chọn tôi làm CEO nếu tôi chỉ là một nhà quản lý bình thường” – Daniel Zhang nhận định.
Người lãnh đạo cần có tinh thần luôn cạnh tranh với chính mình
Cạnh tranh khốc liệt trong kinh doanh không phải điều gì xấu, mà là một sự may mắn. Bạn phải tỉnh táo mọi lúc, kể cả trong giấc ngủ. Người lãnh đạo phải luôn luôn học hỏi và cải tiến không ngừng. Viễn cảnh tồi tệ nhất có thể xảy ra với một doanh nghiệp là việc người lãnh đạo luôn cho rằng mình đúng và bất bại. Nếu nghĩ rằng mình không có đối thủ, bạn sẽ sớm nhận ra là mình đã sai.
Người lãnh đạo cần có tinh thần luôn cạnh tranh với chính mình
Người lãnh phải luôn chuẩn bị sẵn sàng vốn tri thức, sự nhanh trí và khôn ngoan hơn để đánh bại sản phẩm và dịch vụ tốt nhất của chính mình. Daniel Zhang thường nói: ‘Nếu không tự tay giết chết con người cũ của mình, chúng ta sẽ bị đối thủ tiêu diệt’. Chúng ta phải có đủ can đảm để tái tạo bản thân”.
Luôn hướng về tương lai, không phải quá khứ
Luôn hướng về tương lai, không phải quá khứ
Daniel Zhang nhận định: “Thành công của chúng ta trong tương lai luôn được xác định bởi dấu ấn chúng ta tạo ra ngày hôm nay. Vì thế, hãy coi trọng thành quả lâu dài, thay vì cái lợi trước mắt. Đừng bỏ lỡ những cơ hội trong tương lai, hay liều mạng chỉ vì lợi ích ngắn hạn. Nếu chỉ quan tâm đến những kết quả trước mắt, bạn sẽ không lường trước được các thay đổi và bỏ lỡ cơ hội quan trọng dành cho mình”.
Biết khi nào cần đưa ra quyết định mạo hiểm và đủ can đảm để thực hiện điều đó
Biết khi nào cần đưa ra quyết định mạo hiểm và đủ can đảm để thực hiện điều đó
“Trong kinh doanh cũng vậy, bạn phải biết chấp nhận rủi ro ở thời điểm quan trọng để thu về chiến thắng lớn”. – Người kế nhiệm Jack Ma chia sẻ.
Daniel Zhang phải đối mặt với những quyết định hóc búa mỗi ngày. Vì thế, ông nỗ lực hết sức để đưa ra những quyết định mang tính thách thức mà một không ai trong tổ chức dám làm, ngay cả khi quyết định đó có thể dẫn tới một cuộc tranh cãi. “Quan trọng là bạn có đủ bản lĩnh đảm nhận trách nhiệm nặng nề này hay không”, ông Zhang khẳng định.
Nỗi lo sợ lớn nhất không đến từ sự đúng sai của mỗi quyết định. Bởi mọi người luôn luôn có thể sửa sai nếu mọi việc không đi theo đúng hướng. Nỗi sợ lớn nhất chính là tình trạng tê liệt xuất phát từ việc bạn không thể đưa ra một quyết định nào cả.
Các nhà lãnh đạo cần có bản lĩnh quyết đoán, ngay cả khi sự lựa chọn đó thiếu hoàn hảo đi chăng nữa. Trong một số trường hợp, bạn sẽ không thể phân định đúng sai một cách rõ ràng. Bạn sẽ nhận ra rằng nếu mình có quyết tâm, gần như mọi thứ đều khả thi dù con đường đó có gồ ghề hơn. Quan trọng là bản thân phải luôn tiến về phía trước.
Theo kinh nghiệm của ông Zhang, những người đổi mới thường không có đủ kiên nhẫn để tìm ra con đường tốt nhất để giải quyết vấn đề. Các giám đốc tài chính có thể đưa ra các con số hoặc dự báo chính xác, nhưng nếu bạn cứ do dự hành động cho đến khi mọi thứ được tính toán ra, bạn có thể mất đi lợi thế của người dẫn đầu.
Thật không dễ để thực hiện kế hoạch khi mọi thứ vẫn chưa được hoàn thiện, nhưng đó chỉ là điều kiện cần. Khi các kế hoạch vẫn chưa rõ ràng, bạn nên tin tưởng vào trực giác của mình. Các nhà lãnh đạo cần có niềm tin vào nhóm của mình nếu họ muốn công việc tiến triển. Zhang luôn mong muốn tất cả quản lý của Alibaba đều có bản lĩnh để tạo ra cơ hội, bao gồm cả bản lĩnh để gánh vác mọi rủi ro đến với công ty.
Hãy mua thay vì đặt cược
Daniel Zhang khẳng định: “Nếu muốn thắng, bạn nên mua cả con ngựa thay vì đặt cược vào nó. Tại Alibaba, khi phải thực hiện các dự án chiến lược đòi hỏi sự phối hợp và tích hợp, chúng tôi sẽ thu mua công ty thay vì cổ phần thiểu số.”
Triết lý lãnh đạo hãy mua thay vì đặt cược
Theo Daniel Zhang, đây chính là hành động chứng tỏ trách nhiệm và thể hiện sự cam kết. Những người đặt cược vào nhiều con ngựa là những người không dám chia sẻ trách nhiệm mà chỉ muốn đầu tư. Rủi ro của họ thấp, nhưng họ không có cam kết lâu dài với bất kỳ con ngựa. Ở đây Alibaba, Daniel Zhang không làm thế, nếu bạn trao “con ngựa” của mình cho Daniel Zhang, nó sẽ trở thành con ngựa của Daniel Zhang và trách nhiệm của ông là khiến con ngựa ấy chạy thật tốt.
Tìm kiếm người biết nhìn xa trông rộng
Ở Trung Quốc, có một bài thơ viết: “Bạn không thể thấy núi khi đang đứng trên ngọn núi đó”. Nói cách khác, khi bạn đang leo núi, bạn sẽ không thấy nó trông giống một ngọn núi. Nó sẽ giống một con đường đầy đá và sỏi. Trong kinh doanh, muốn nhìn được toàn cảnh bức tranh, bạn phải đứng từ xa, hoặc tìm được người có quan điểm khác biệt.
Tìm kiếm người biết nhìn xa trông rộng
Daniel Zhang chia sẻ: “Jack Ma vẫn thường chia sẻ quan điểm của ông ấy với tôi khi trò chuyện. Dù cùng đi chung trên một con đường, cả hai vẫn có những tư duy khác nhau”.
Hãy tuyển dụng “nhà thám hiểm”, không phải nhân viên bình thường
Chia sẻ về quá trình quản trị của mình, Daniel Zhang nhận định: “Một vài người chỉ muốn đi làm để lấy lương. Họ là những người có tầm nhìn hạn hẹp. Trái lại, những người có tinh thần khám phá sẽ sẵn sàng đối mặt với rủi ro và thay đổi. Họ muốn tự tay xây dựng thành tựu và để lại dấu ấn riêng của bản thân.”
Hãy tuyển dụng “nhà thám hiểm”, không phải nhân viên bình thường
Khi trò chuyện với các ứng viên cho vị trí lãnh đạo, tôi thường nói: “Hãy bắt đầu một cuộc phiêu lưu thú vị cùng nhau. Để sau 20 hay 30 năm nữa, bạn có thể tự hào kể với con cháu mình điều này”.
Daniel Zhang chia sẻ với các ứng viên tham gia phỏng vấn rằng: “Nếu bạn đang tìm kiếm sự ổn định, vậy thì đừng đến đây. Tôi không thể đảm bảo sự thành công cho bạn, nhưng chắc chắn bạn sẽ có một cuộc hành trình thú vị”. Cách tiếp cận này giúp Daniel Zhang tìm ra được các nhân tài can đảm và có tư duy sáng tạo.
Sẵn sàng định nghĩa lại mọi thứ
iPhone đã tái định nghĩa các dòng điện thoại thông minh, khiến màn hình cảm ứng trở thành một quy chuẩn khái niệm mới. Đó chính là một trong những ví dụ yêu thích của Daniel Zhang khi nói về việc một sáng kiến đơn thuần cũng có thể làm thay đổi thế giới. Theo ông, tương lai không được tạo ra bằng cách phân tích quá khứ.
Sẵn sàng định nghĩa lại mọi thứ
Các nhà lãnh đạo cần phải mạnh dạn trong việc dám đưa ra câu hỏi cho cái mà họ nghĩ là họ biết. Sự đổi mới thật sự không nằm ở quá khứ, mà ở tương lai phía trước.
Nhưng điều đó không có nghĩa là xóa sạch đi tất cả. Tái cấu trúc là từ mà ông Zhang hay sử dụng. Ông tin rằng việc bố trí lại những bộ phận hiện có của công ty sẽ tạo ra nhiều phương thức hoạt động mới mẻ hơn. Đó là cách Alibaba đang nỗ lực thực hiện ở mảng bán lẻ.
Không mất quá nhiều thời gian với những con số
Cho đến nay, thứ mà mọi người quan tâm nhất trong suốt chương trình mua sắm ngày Lễ Độc thân 11/11 vẫn là con số giá trị giao dịch. Mỗi năm, mọi người đều hỏi ông Zhang về một con số ước tính, nhưng ông luôn từ chối cung cấp thông tin, ngay cả khi Jack Ma có yêu cầu. “Châm ngôn của tôi là người chia bài thì không tham gia đánh cược”, chủ tịch của Alibaba chia sẻ.
“Mỗi người có một cách đo lường sự thành công khác nhau. Đối với tôi, việc quan trọng nhất chính là mình đã tiến triển được bao nhiêu trong cách vận hành công ty mỗi ngày”.
Không đừng mất thời gian với những con số
Tương tự, giá cổ phiếu của Alibaba thường được coi là thước đo để đánh giá năng suất công việc của CEO. Tuy nhiên, đối với Daniel Zhang, con số này không hề quan trọng. Giá cổ phiếu thấp không có nghĩa là công ty đó đang rơi vào tình cảnh tồi tệ. Còn giá cổ phiếu tăng vọt có nghĩa là tình hình khả quan hơn so với cách mà ta nhìn nhận nó.
Ông Zhang tin rằng điều quan trọng là nhận thức được rằng mỗi thị trường đều có logic riêng của nó, và ta phải chấp nhận điều đó. “Chúng ta phải tin rằng thước đo thành công không nằm ở những lúc khó khăn hay vinh quang, mà nằm ở giá trị lâu dài ta đang tạo dựng. Và giá trị lâu dài lại không được phản ánh một cách trọn vẹn chỉ qua vài con số nào đó”.
Cuộc họp chính là nơi để tìm ra khuyết điểm, không phải để cập nhập tình hình kinh doanh
Daniel Zhang là một “tín đồ” của những phương thức giao tiếp hiệu quả, vì thế ông luôn yêu cầu nhân viên của mình phải trình bày các thông tin hay tài liệu liên quan trước mỗi buổi họp. Zhang nhận ra rằng cuộc họp là một trong những hình thức tệ nhất dùng để chia sẻ thông tin. “Những cuộc họp chỉ hiệu quả nhất khi bạn biết cách tóm lược nó sao cho ngắn gọn”, ông Zhang viết trên Fast Company.
Cuộc họp là nơi tìm ra khuyết điểm, không phải để cập nhập tình hình kinh doanh
Ông luôn cố gắng thu thập tất cả thông tin trước mỗi buổi họp và sử dụng chúng cho việc thảo luận, tranh luận và đưa ra quyết định. Nhờ vào cách này, mọi người có thể sử dụng tất cả thời gian để cùng nhau tìm ra yếu điểm trong các chiến lược kinh doanh cũng như trong lối tư duy của mỗi người.
Thông thường, Daniel Zhang sẽ bắt đầu với những câu hỏi cơ bản có thể bản thân ông tìm ra câu trả lời, và để xem người trình bày có thật sự hiểu vấn đề hay không. Nếu người đó có thể phản hồi tốt các câu hỏi ngẫu nhiên mà ông đưa ra, đó chính là dấu hiệu cho thấy rằng họ đang làm khá chỉnh chu phần việc của họ. Còn những ai đang lúng túng với câu trả lời của mình có nghĩa họ vẫn chưa hiểu đúng vấn đề. Khi có linh cảm về trường hợp này, Daniel Zhang sẽ có xu hướng thúc đẩy họ bằng cách đặt ra nhiều câu hỏi hơn, nhằm mục đích đi thẳng vào mục tiêu hơn và lấp đầy các lỗ hổng trên phương án được đưa ra đó.
Tất cả cuộc họp của ông đều phải có biên bản và mục phân công nhiệm vụ. Theo Zhang, cuộc họp mà thiếu đi các kết luận khả thi thì đều là những cuộc gặp gỡ vô ích. Ông cũng nhận ra rằng các cuộc họp theo phong cách thuyết trình có thể hữu ích nhưng nên được tổ chức một hay hai lần một năm là đủ. Trong cuộc sống công việc thường lệ, cuộc họp không phải là nơi để cập nhật thông tin mới cho mọi người, đó là nơi để mọi người tìm ra được các khuyết điểm và tranh luận về cách để xử lí các khuyết điểm đó.
Duy trì sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống
Áp lực công việc là điều không thể tránh khỏi và giấc ngủ ngon mỗi ngày chính là điều cần thiết. Lợi thế cạnh tranh lớn nhất của Daniel Zhang có lẽ là ông có thể ngủ ngon dù cho ngoài kia có sóng gió như thế nào. Ông Zhang có một mẹo để nhanh chóng chìm sâu vào giấc ngủ và tự giác thức dậy vào sáng hôm sau mà không cần đồng hồ báo thức.
Daniel Zhang chia sẻ: “Hãy nhớ rằng nên có một giấc ngủ thật chất lượng vào buổi tối. Mỗi nhà lãnh đạo cần tỉnh táo và tràn đầy năng lượng để có thể đưa ra các quyết định sáng suốt và lên kế hoạch rõ ràng cho tương lai, để mơ những giấc mơ lớn”.
Ông Daniel Zhang đã gắn bó với Alibaba Group trong 14 năm. Kể từ khi nhận chức CEO, ông Zhang đã thể hiện tài năng hiếm có, sự nhạy bén trong kinh doanh và tinh thần lãnh đạo quyết liệt. Ông luôn hoàn thành trách nhiệm của mình với một niềm đam mê nhiệt huyết và luôn mạnh dạn đổi mới, thử nghiệm những mô hình kinh doanh sáng tạo. Hi vọng 11 triết lý kinh doanh được trong bài viết này sẽ mang đến những chia sẻ hữu ích giúp các doanh nghiệp hoàn thành tốt chiến lược kinh doanh của mình.
