Ngày 21 tháng 3 năm 2020, chỉ tám ngày sau khi ca nhiễm Covid-19 đầu tiên được xác nhận, chính phủ Guatemala đã ban hành lệnh phong tỏa toàn quốc. Cũng ngày hôm đó, Marsa – một trường dạy lái xe sáng tạo và phát triển nhanh ở Quetzaltenango, thành phố lớn thứ hai cả nước, đã phải hãm phanh khẩn cấp kế hoạch mở rộng xe ô tô 20% của họ. “Chúng tôi đã ngây ra trước sự hủy hoại tài chính này,” Saul Calderon, tổng giám đốc điều hành công ty nhớ lại. “Cả gia đình chúng tôi đều đầu tư vào Marsa, và vì vậy mà mọi người đã phải thức suốt đêm để tìm ra cách đối phó với cú sốc đó.” Nhưng không giống với nhiều doanh nghiệp khác vào đêm hôm đó, Calderon biết khá rõ người nào có thể giúp anh ấy.
Hai năm trước, Calderon và các chủ sở hữu của 17 doanh nghiệp địa phương khác ở Quetzaltenango (thường gọi là Xela) đã liên kết với nhau trong Scale Up Xela, một chương trình phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp được hỗ trợ bởi một tổ chức dân sự khu vực tư nhân tên là Fundesa. Hai người chúng tôi (Isenberg và Onyemah) đã trở thành cố vấn của Fundesa, cũng đã nhận được sự hỗ trợ từ các ngân hàng địa phương, trường đại học, và một số tập đoàn. Thông qua các buổi hội thảo và chương trình huấn luyện kéo dài 7 tháng mà chúng tôi thực hiện, đã có 18 chủ sở hữu cùng với đội ngũ của họ nắm được điểm mạnh và yếu của nhau, và họ đã tạo ra một nhóm riêng tư trên WhatsApp để duy trì quan hệ cũng như để chia sẻ nhu cầu và tài nguyên của họ.
Ngày 21 tháng 3, vài giờ sau khi phong tỏa, hàng trăm tin nhắn được gửi liên tục vào nhóm này – không chỉ để cập nhật thông tin mà còn để khích lệ tinh thần lẫn nhau. Ngày hôm sau, nhóm tổ chức một buổi họp qua Zoom để thảo luận những ý tưởng thực tế cho việc phát triển, và ngay lập tức họ đã lên các kế hoạch phát triển mới cho công ty mình. Hệ sinh thái mà họ tạo ra đã giúp cho khả năng truy cập tài nguyên và hỗ trợ của họ vững mạnh hơn rất nhiều so với việc tự làm một mình, và nhờ đó họ cũng tìm ra các phương hướng giải quyết mang tính sáng tạo mới.
Sử dụng mạng lưới liên lạc để ứng phó với đại dịch Covid-19
Trong thập kỷ vừa qua, trên các hệ sinh thái đó, chúng tôi đã chứng kiến các mạng lưới tạo ra hàng ngàn sự kiện tăng trưởng cho hàng trăm công ty – nhưng phải cho đến khi đại dịch Covid-19 xuất hiện, chúng tôi mới nhận ra rằng các mạng lưới này quan trọng thế nào trong cơn khủng hoảng này. Giống như trong trường hợp của Scale Up Xela, họ đã cung cấp cho các doanh nghiệp địa phương một nguồn lực phục hồi và tăng trưởng đáng kể. Và trong tình hình hiện nay, chúng tôi cảm thấy các nhà lãnh đạo cộng đồng – bất kể họ là doanh nhân hay không, đều có thể tái tạo sức mạnh cho các mạng lưới này, ngay cả khi họ không có tổ chức chính thức nào trước đó.
Dưới đây là 4 bài học thực tế và có tính ứng dụng rộng rãi mà chúng tôi đã học được qua việc quan sát cách các mạng lưới ứng phó với cơn đại dịch.
1. Đảm bảo độ nhận diện cho mạng lưới của bạn
Ngay từ lúc bắt đầu, hãy chắc chắn rằng bạn có một cái tên gợi mở (như “Scale Up”) và một địa chỉ dễ dàng tìm thấy (Scale Up Xela, Scale Up Milwaukee). Những điều này thúc đẩy hành động hướng tới tương lai, mang lại sự thoải mái cho các doanh nhân và đóng vai trò là đầu mối hữu ích cho mọi người tham gia vào mạng lưới. Họ cũng có thể truyền tải một thông điệp đầy hy vọng, tích cực về sự phát triển và thành công.
2. Sớm thiết lập chia sẻ thông tin – và thường xuyên sử dụng nó
Chúng tôi hiện đã nhận thức sâu sắc được tầm quan trọng của việc liên lạc thường xuyên và chính xác trong các cuộc khủng hoảng như thế này, và việc giao tiếp có thể sẽ nhanh và hiệu quả hơn rất nhiều nếu các quy trình chia sẻ được thực hiện trước khi khủng hoảng bắt đầu. Chúng tôi nhận thấy rằng các công ty đều sử dụng WhatsApp, Facebook và các diễn đàn khác để liên lạc và họ đã hiểu được lợi ích của việc liên lạc thường xuyên trong việc chia sẻ ý tưởng và hỗ trợ lẫn nhau.
Một ví dụ khác chặt chẽ hơn là quy trình mà chúng tôi gọi là Thị trường mở rộng quy mô, trong đó các công ty thường xuyên liên lạc vì những nhu cầu cụ thể (ví dụ: Ai có thể đưa ra lời khuyên cho họ về việc đăng ký chương trình bảo vệ tiền lương?) và các tài sản cụ thể. Bởi vì đã có sự chuẩn bị, nên khi khủng hoảng xảy ra họ đều có thể làm việc nhanh và mạnh mẽ hơn.
Sử dụng một mạng lưới được xây dựng có mục đích sẽ khiến việc chia sẻ thông tin hiệu quả hơn, nhưng đôi khi nó lại phát triển theo cách khác mà bạn không ngờ. Patrick Stewart, người sáng lập một công ty thực phẩm đường phố thuần chay có tên là Veg Out, nhận thấy rằng nhiều đồng nghiệp của mình – những nhà cung cấp lẻ thực phẩm từ thực vật – thiếu quy mô để hoạt động một mình. Vì vậy, Stewart đã tạo ra Veggie, Direct, một công ty gồm 15 người trong số họ, sau đó tiếp tục mở nhà kho và nhà bếp thương mại để sản xuất và hậu cần. Động thái này đã cải thiện khả năng phục hồi và triển vọng kinh doanh của mọi công ty trong mạng lưới.
3. Đổi mới cách thức hợp tác để đáp ứng nhu cầu thị trường
Covid-19 đã thúc đẩy các mô hình kinh doanh ở khắp mọi nơi, nhưng nó cũng tạo ra nhu cầu mới, hình thành thời cơ mới để trải nghiệm các liên minh kinh doanh mới.
Ví dụ, dường như không có bất kì sự liên quan nào giữa một trường học lái xe và một nhà máy bia, nhưng chỉ một ngày sau khi Guatemala phong tỏa, Marsa đã hợp tác với GUIN, một nhà máy bia trong mạng lưới Scale Up Xela và đột ngột đưa ra kế hoạch sử dụng xe hơi của họ cho dịch vụ giao bia tận nhà. Song song, Marsa đã sử dụng mạng lưới để hợp tác theo cách tương tự với các hiệu thuốc, siêu thị và cửa hàng phần cứng, tất cả đều có thể bắt đầu thử phân phối sản phẩm của họ tận nhà. Không chỉ vậy, GUIN cũng hợp tác với một thành viên khác của Scale Up Xela, CIAN Coders, phát triển một ứng dụng mới để thanh toán và kiểm soát hàng tồn kho. Điều này giúp họ mở rộng khả năng trao đổi với các đối tác nhà phân phối khác tại thành phố Guatemala, cách đó 60 dặm.
4. Kết nối qua các hệ sinh thái
Đặc biệt trong các cuộc khủng hoảng, các mạng lưới có thể tạo ra các cơ hội bất ngờ trên các nền kinh tế tiên tiến và mới nổi – và điều đó chỉ trở nên khả thi hơn khi các mạng lưới tự kết hợp với nhau. Tại Đại học New Brunswick, một trong số chúng tôi (Shukla) đã tạo ra Gray Wolf Analytics, một nhóm sinh viên và giảng viên khác làm việc để khám phá và ngăn chặn nạn buôn người bằng cách sử dụng công nghệ chuỗi khối (blockchain). Khi đại dịch bùng phát, họ đã triển khai lại đội của mình để liên hệ tìm kiếm và đặt tên là Safe Contact – nhưng họ cần sự trợ giúp để nhân rộng. Để làm được điều đó, họ đã tìm đến Scale Up Atlantic Canada, nơi các thành viên đã thoải mái đưa ra lời khuyên cho họ về cách đẩy nhanh việc ra mắt Safe Contact và thâm nhập thị trường.
Nghịch lý là, sự cô lập xã hội và các buổi họp qua video lại giúp các doanh nhân dễ dàng khám phá các cơ hội mở rộng trong nước và quốc tế hơn. Điều duy nhất còn thiếu là kết nối các liên kết trong chuỗi giá trị từ nhà cung cấp đến thị trường. Điều tuyệt vời của việc kết nối qua hệ sinh thái là bạn có thể tạo được mối quan hệ với hàng chục công ty ở thị trường này và hàng chục công ty ở thị trường khác chỉ qua một hội nghị được giám sát chặt chẽ.
Lãnh đạo có thể xuất hiện trong bất kì thời điểm nào. Đặc biệt là trong thời kỳ khủng hoảng, các nhà giáo dục, quan chức chính phủ, lãnh đạo doanh nghiệp và doanh nhân đều có thể đóng vai trò quan trọng trong việc xúc tác các hình thức hợp tác mới. Với tốc độ mà chúng ta đã thấy các doanh nhân và cộng đồng của họ làm điều này để đối phó với đại dịch hiện nay, chúng tôi tin tưởng rằng nhiều doanh nghiệp địa phương sẽ không chỉ thiết lập khả năng phục hồi mà cũng sẽ khôi phục và xác định các cơ hội mới để phát triển.
Daniel Isenberg, Vincent Onyemah & Dhirendra Shukla
Người dịch: Thiên Trang
Nguồn: https://hbr.org/2020/05/entrepreneurs-look-to-your-network-to-help-you-through-the-pandemic
